Covid-19, uygarlığın akla gelebilecek her yönünü felce uğrattı. Yine de bazı yönler o kadar büyük bir darbe aldı ki, büyük olasılıkla, ölüm öncesi spazmlarına şahit oluyoruz. Bu yönlerden biri yüksek öğrenimdir. On yıllarca süren hızlandırılmış etik ve politik çöküşün ve zengin bağışçıların peşinde gönüllü olarak akademik dürüstlüğün bir kenara atılmasının ardından, Fildişi Kule’den geriye kalan tek şey boş bir kabuktur. Şimdi, şükür ki, sosyal mesafe, bir zamanlar insan etkileşimlerinin zirvesi olan şeyin, insan hoşgörüsünün en alt noktası olduğunu ortaya çıkararak, onu da şişirdi.
Platon Akademi’yi kurduğunda, bakış açılarının çeşitliliğini ve alternatif görüşlerin tartışılmasını teşvik etti. Akademi’ye katılmak, Platonik Ortodoksluğa bağlı kalmayı gerektirmiyordu. Bu, her akademik kurumun savunduğu bugünün açık siyasi gündeminden ne kadar keskin bir çelişkidir. Belirli bir akademik kurumun öğrencilerinin mezuniyette hangi siyasi görüşlere sahip olacağını söylerseniz, bu, akademik veya entelektüel bütünlük iddiasını bile ortadan kaldırır.
Daha da kötüsü, her öğrenci çalıştığı kuruma göre eğitildiğinde, fikirlerinizi tanıtmak için ne kadar çok kurum satın alabilirseniz, mezunlar ülkenin kurumsal dünyasında ve siyasi liderliğinde yerlerini aldıklarında, birkaç yıl içinde ülkenin liderliğini o kadar çok kontrol edeceksiniz.
Orta Çağ’ın başlarında Avrupa’da üniversiteler gelişmeye başladığında, dini çalışmaların yanı sıra liberal sanatlara (gramer, mantık ve retorik, müzik, aritmetik, geometri ve astronomi) odaklanan manastır (veya katedral) okulları olarak başladılar. Antik Yunan’da olduğu gibi, odak noktaları düşüncenin geliştirilmesiydi, ama aynı zamanda da bilginin sağlanmasıydı. Orta çağ dönemde ve özellikle Orta Çağ’ın sonlarında üniversiteler İtalya, İngiltere, Fransa ve Avrupa’nın başka yerlerinde bağımsız kurumlar olarak ortaya çıkmaya başladı. Rönesans döneminde, bunlar tamamen gelişmiş akademik kurumlardı ve birçoğu Kilise tarafından değil Krallık tarafından finanse ediliyordu.
Ancak bunu yaparken akademik bağımsızlıklarını da kaybettiler. Hayırseverin iyiliğini korumak için, akademik kurumlar sponsorlarının görüşlerini karşılamak için, bilimi “eğmek” zorunda kaldılar ve objektiflik pencereden uçtu.
Beşeri bilimler söz konusu olduğunda taraf tutmayı kabul etmek mümkün olsa da, müspet bilimler söz konusu olduğunda bu çok daha az kabul edilebilirdir ve insan hayatını ve insanların sağlığını ve refahını ilgilendiren tıbbi araştırmalar ve diğer araştırma alanları söz konusu olduğunda ise düpedüz zararlıdır. Geçtiğimiz birkaç on yılda, fon sağlayanın ilgisini karşılamak için tıbbi araştırmaların çarpıtıldığı ve tıbbi kanıtların gizlendiği ve çoğu insan için korkunç sonuçlara yol açan çok sayıda vaka oldu. Örneğin, 1950’lerin sonu ve 1960’ların başındaki Thalidomide dağıtım skandalı, dünya üzerinde kalıcı bir etki bıraktı. 1950’lerin sonlarında yatıştırıcı bir ilaç olarak piyasaya sürülen Thalidomide’in hamile kadınlarda sabah bulantısının etkilerini hafiflettiği de bulundu. İlaç, gelişmekte olan fetüslerin gelişimini engelleyebileceği, ölüme ve korkunç doğum kusurlarına neden olabileceği keşfedilmeden önce beş yıl boyunca tezgahta satıldı. Bu beş yıl boyunca 10.000’den fazla çocuk etkilendi, bunların yaklaşık % 40’ı öldü ve geri kalanı kol, bacaklarda ve vücudun diğer kısımlarında anormalliklerle doğdu. Ve hepsinden kötüsü, en azından İngiltere’de, Thalidomide dağıtan ve satan şirket, piyasadan çekilmeden yaklaşık altı ay önce, bunun korkunç şekil bozukluklarına ve bebeklerin ölümüne yol açtığına dair inandırıcı iddiaların olduğunu biliyordu.
1960’larda durum daha da kötüye gitti. İlaç bile bu şekilde satılık olduğunda, her şey satılabilir. Bugünün üniversiteleri çoğunlukla özel olarak finanse ediliyor veya bütçelerini güvence altına almak için büyük ölçüde özel bağışçılara güveniyor. Bu meblağlar bedelsiz değildir. Üniversiteler bireylerden, şirketlerden veya yabancı hükümetlerden para almaya karar verdiğinde, ödemeyi kabul ettiği çok net ve yüksek bir fiyat etiketi taşırlar. Bu bağışçılar genellikle müfredatın çoğunu, öğretim görevlilerini ve hatta üniversitenin bağışçıları ilgilendiren konularda yaptığı bazı kamuoyu açıklamalarını belirler. Aslında bunlar bağış değildir, mukabeledir.
Ama neyse ki, Koronavirüs sayesinde zaman değişiyor. Covid-19, tıp camiasının en kötü durumunu ortaya çıkardı ve neredeyse her resmi tıbbi kişiliği, desteklediği mali veya politik çıkarların bir destekçisi olarak ifşa etti. Virüsün doğası ve onunla baş etme yolları hakkında sözde “uzmanlar” arasındaki görüşler o kadar çelişkili ki hiçbirine kamu menfaatini dikkate alarak konuşmak için güvenilemeyeceği anlaşıldı. Böyle bir durumda halk virüs hakkındaki gerçeği bilemez çünkü kendi menfaatini desteklemediği için ya kimse bilmiyor, kabul etmiyor ya da hiç kimse doğruyu söylemiyor.
Daha da önemlisi, iş piyasasının yüzyılın başından beri geçirdiği dönüşüm, üniversiteleri neredeyse gereksiz hale getirdi. Bugün bilgisayar bilimi okuduğunuzda, örneğin mezun olduğunuzda, ilk yıl öğrendiklerinizin en az yarısı değişmiş ve bilginiz önemsiz hale gelmiştir. Bugünün işverenleri, adayların mesleki deneyimlerine ve bağımsız öğrenme becerilerine akademik geçmişlerinden çok daha fazla ağırlık veriyor. Bu bağlamda, 3.000’den fazla ABD’li genç ve yetişkinin üzerinde yapılan bir araştırmada, genç Amerikalıların yarısının, derecelerinin işleriyle alakasız olduğunu düşündüğünü ortaya çıkardı.
Bu, genç yetişkinlerin öğrenmeye ihtiyacı olmadığı anlamına gelmez. Öğrenmeleri gerekiyor ve çok şey öğreniyorlar ama üniversitelerde değil. Kendi alanlarında özel, profesyonel eğitimlerin çok daha ilgili, uygun fiyatlı ve etkili olduğunu görüyorlar. İhtiyaç duyduklarını bu kısa, genellikle çevrimiçi kurslardan alıyorlar, bu da onları kendi alanlarında daha profesyonel hale getiriyor ve onları gelecek on yıllarca borç içinde ve yığınla alakasız bilgi yığınlarıyla bırakmıyor.
Covid-19 tüm ülkede sosyal mesafeyi zorladığında, üniversiteler kapandı. Neyse ki, önümüzdeki sonbaharda yüzlercesi yeniden açılmayacak, ancak çevrimiçi öğretmeye devam edecekler. Bunu yaparken de, üniversitelerin sahip olduğu küçük çekiciliği – kampüs atmosferini – ortadan kaldırmakta.
Bence öğrenmede bir sonraki aşamaya geçme zamanı. Halka fayda sağlamayan dev kurumlara fon sağlamanın bir anlamı yok. Tıbbi araştırma kurumları, objektifliği ve çeşitli kazanılmış menfaatleri karşılamaya değil, kamu yararına odaklanma becerilerini sürdürmek için yalnızca hükümet tarafından finanse edilmelidir.
Sosyal bilimler ve beşeri bilimler bu şekilde olmadığı için, bilim olarak görülmemelidir. Onları çalışmak isteyenler bunu yapabilmeli ancak kurumlar hangi ideolojiyi desteklediklerini açıkça itiraf etmelidir ki insanlar orada okuduklarında, çıktıklarında görüşlerinin ne olacağını bilsinler. Ek olarak, şu veya bu kurumdan bir mezunu dinleyen kişiler, ne bekleyeceklerini bilecek ve bu kişinin nesnel olarak araştırılmış bilgiler sunduğunu düşünerek yanıltılmayacaktır.
Bu, akademi’nin uzun süredir gecikmiş temizliğidir ve Koronavirüs bunu hızlandırdı. Yakın gelecekte, yüksek öğretimin tamamen yeni ve çok daha sağlıklı bir form alacağına inanıyorum.
Filed under: Dünya, Eğitim, Global Kriz, Toplum -
“Covid-19, Yüksek Öğrenimin Titreyen Mumunu Söndürdü” (Medium) için yorumlar kapalı
